Choroby paznokci pojawiają się zwykle wskutek zakażeń bakteriologicznych i grzybiczych. Powstają także w wyniku urazów oraz w stanach obniżonej odporności organizmu, świadcząc między innymi o braku witamin i minerałów. Niezależnie od przyczyn – należy je bezwzględnie leczyć.
Paznokcie – nie tylko ozdoba
Paznokcie są nieprzypadkowym wytworem naszej skóry, pełniącym funkcję ochronną opuszków palcowych, między innymi po to, by móc precyzyjnie się nimi posługiwać. Płytka paznokciowa przytwierdzona jest do tzw. łożyska, wyrasta natomiast z macierzy paznokciowej. Po bokach otaczają ją wały paznokciowe, z kolei tylny brzeg paznokcia pokrywa cienka warstwa skóry, którą zwykliśmy usuwać. Szybkość wzrostu paznokci ma charakter indywidualny, wspomaga go natomiast częsty kontakt z wodą (niestety dzięki temu paznokcie stają się miękkie i słabe) oraz masaże okolic macierzy podczas zabiegów pielęgnacyjnych – podobnie zresztą masuje się cebulki włosowe, pobudzając ich aktywność. Choroby paznokci występują wręcz powszechnie, dlatego warto im zapobiegać poprzez odpowiednią higienę, zwłaszcza w gabinetach kosmetycznych oraz właściwą pielęgnację.
Grzybica paznokci
Grzybica najczęściej pojawia się w przypadku paznokci stóp, zwykle najpierw na skórze, a następnie stopniowo atakuje płytkę paznokciową, rozpoczynając od jej wolnego brzegu. Jeśli we właściwym momencie nie rozpoczniemy leczenia, szybko zainfekowane zostanie łożysko paznokcia. Spowoduje to odkształcenie się płytki, a następnie jej kruszenie. Objawy grzybicy stóp czy dłoni nie są trudne w rozpoznaniu, ponieważ towarzyszy im charakterystyczne pieczenie i swędzenie. Natomiast w przypadku paznokci są to żółte przebarwienia, które z czasem ciemnieją. W związku z tym, że grzybica należy do wyjątkowo trudnych w leczeniu chorób ze względu chociażby na ogromną ilość grzybów, które mogą ją spowodować, na ogół diagnosta zleci badania mykologiczne, polegające na mikroskopijnej ocenie próbki tkankowej. Dzięki niemu łatwiej będzie dostosować odpowiednie środki, choć mimo to proces leczenia może trwać bardzo długo i w cięższych przypadkach (w razie odporności na leki) chory paznokieć bywa usuwany chirurgicznie. Zdarza się także, że istnieją osoby podatne na tego typu dolegliwości, ponieważ posiadają obniżoną odporność. Powinny one zwracać szczególną uwagę na higienę dłoni i stóp. Można też w ramach profilaktyki bądź uzupełnienia leczenia zaopatrzyć się w specjalne, dostępne w aptekach preparaty antygrzybiczne. W składzie takich specyfików znajdziemy:
1. klotrimazol i triclosan – o działaniu przeciwgrzybicznym,
2. ekstrakt z ziela tymianku,
3. olejek z drzewa herbacianego oraz olejek eukaliptusowy.
Występują one w postaci kremów i aerozoli oraz jako preparaty powstałe z myślą o grzybicy paznokci – w formie lakieru.
Drożdżyca paznokci
Jest odmianą grzybiczą, objawia się bólem i silnym zaczerwienieniem, a także obrzękiem okolic wałów okołopaznokciowych, przy których ucisku wydobywa się ropna wydzielina. Zwykle leczenie przebiega podobnie jak w przypadku chorób grzybiczych. W przypadku drożdżycy paznokci należy dodatkowo unikać częstego kontaktu z wodą.
Zanokcica
Czyli zapalenie ropne atakujące obszar dookoła paznokcia, najczęściej wywołane bakteriami gronkowca lub paciorkowca. Do zanokcicy dochodzi m.in. na skutek wycinania skórek, urazu opuszki palca przy jednoczesnym naderwaniu paznokcia, cukrzycy, wrastania paznokcia w wał paznokciowy, oraz konieczności częstego moczenia rąk. Dolegliwość ta dotyczy zarówno paznokci palców dłoni jak i stóp, nie jest jednak zakaźna, lecz dość bolesna. Może przybierać postać ostrą lub przewlekłą, a do jej objawów należy zaczerwienienie wału paznokciowego oraz wyciek ropy pod wpływem nacisku na paznokieć, a w niektórych przypadkach również pojawienie się zielonkawego przebarwienia paznokcia. Leczenie zanokcicy ostrej polega na stosowaniu ciepłych okładów, przyjmowaniu odpowiednich antybiotyków oraz unikaniu zakażeń. Dobrze robią także miejscowe okłady z maści ichtiolowej, która skutecznie usuwa ropę i likwiduje zakażenie. Interwencja chirurga, konieczna zwykle tylko w nielicznych przypadkach, polega na nacięciu wału paznokciowego lub też jego drenażu, a w razie wrastania paznokcia niezbędne jest częściowe lub całkowite usunięcie płytki paznokciowej. Z kolei leczenie zanokcicy przewlekłej przybiera postać miejscowego stosowania maści lub też doustnego przyjmowania leków przeciwgrzybicznych.
Brodawki paznokci
Jest to choroba najczęściej spotykana u dzieci, wiąże się z urazami płytki paznokciowej i obgryzaniem paznokci. Wywołuje ją wirus z grupy HPV. Pojawiają się w okolicach paznokci jako czerwone lub szarawe guzki. Zdarza się, że umiejscawiają się też pod płytką paznokcia, powodując jej nierówności i bolesność. Leczenie ich jest niezwykle uciążliwe. Stosuje się obecnie krioterapię, laseroterapię oraz preparaty miejscowe.
Łuszczyca paznokci
To choroba związana z niewłaściwym funkcjonowaniem układu odpornościowego, pojawiająca się zazwyczaj wraz z innymi zmianami na skórze ciała. Uwarunkowana czynnikami genetycznymi, jest niezakaźna i niezłośliwa. Objawy łuszczycy charakteryzują się pojawianiem na płytce paznokcia poprzecznych lub podłużnych bruzd w kształcie linii, punkcików lub plamek. Paznokcie stają się matowe i kruche, płytka grubieje, często też rozwarstwia się i ulega zniekształceniom. Mogą pojawiać się brunatnożółte przebarwienia, które obok charakterystycznych bruzd są wynikiem nieprawidłowego procesu rogowacenia. Przebieg choroby jest przewlekły i może dotyczyć jednego lub kilku paznokci ręki lub stopy. Osoba dotknięta łuszczycą powinna być pod stałą kontrolą lekarza dermatologa. Specjalne gabinety wykonują zabiegi na paznokciach dotkniętych łuszczycą, które polegają na usunięciu zniekształconych części paznokcia za pomocą frezarki i frezerów ceramicznych lub diamentowych. Następnie na płytkę paznokcia nakładana jest specjalna masa lub żel do rekonstrukcji chorego paznokcia.
Wrastający paznokieć
Jest częstą dolegliwością dotyczącą palucha u stóp. Przyczyną wrastania paznokcia jest najczęściej niewłaściwa pielęgnacja – obcinanie paznokci na półokrągło, spiłowywanie brzegów – pamiętajmy, że paznokcie u stóp powinny być skracane na prosto. Wrastanie paznokci może być także spowodowane zniekształceniem płytki wywołanym grzybicą lub inną chorobą. Rodzaje leczenia zależą od stopnia dolegliwości. Decyzję podejmuje w tym przypadku dermatolog, który oceni, czy wystarczy założyć specjalistyczne klamry (można to zrobić w odpowiednich gabinetach kosmetycznych), czy konieczny będzie zabieg chirurgiczny.
Leukonychia
Inaczej nazywana bielactwem paznokci. Nie jest to dolegliwość groźna sama w sobie, jednak może świadczyć o innych problemach zdrowotnych, takich jak:
1. niedobory cynku i białka,
2. niewydolność serca,
3. choroby infekcyjne,
4. niewydolność nerek,
5. grzybica.
Onycholiza
Polega na oddzieleniu się rogowej części paznokcia od powierzchni palca. Następuje to stopniowo, rozpoczynając się od tzw. wolnego brzegu paznokcia, przy czym zjawisku temu towarzyszy zmiana zabarwienia paznokcia, który w miejscach rozwarstwienia robi się biały, następnie żółty oraz zielonkawy. Charakterystycznymi są również pojawiające się zniekształcenia płytki. Przyczyn takiego stanu może być wiele:
1. uszkodzenia mechaniczne – do których może dojść wskutek zbyt intensywnego czyszczenia miejsca pod paznokciem za pomocą ostrego narzędzia,
2. zakażenia – grzybica, drożdżyca,
3. łuszczyca,
4. kontakt z chemikaliami,
5. zaburzenia hormonalne – głównie związane z pracą tarczycy.
Palce dotknięte onycholizą są mocno podatne na różnego typu zakażenia, dlatego zaleca się częste mycie rąk i zakładanie rękawic ochronnych, jeśli mamy do czynienia z brudem lub substancjami chemicznymi. Jeżeli chodzi o pielęgnację takich paznokci, należy spiłować je na krótko, nie narażać na długi kontakt z wodą oraz nie czyścić za pomocą ostrych narzędzi.
Zanik płytki paznokciowej
Zmianę tę charakteryzuje stopniowe skracanie się płytki paznokcia, aż do całkowitego zaniknięcia. Powodem może być stan zapalny w obrębie macierzy, ale też wada mająca swoje podłoże w genetyce. Paznokcie stanowią bardzo dobry wskaźnik naszego stanu zdrowia. Wszelkie zmiany, jakie pojawiają się w ich obrębie, nie muszą być związane bezpośrednio z ich chorobą, świadczą jednak o tym, że w naszym organizmie coś funkcjonuje nieodpowiednio i warto skonsultować się ze specjalistą.