Grzybica paznokci (łac. onychomycosis) to inaczej grzybicze zakażenie paznokci. Może dotyczyć zarówno paznokci rąk, jak i stóp. Jest wywoływane głównie przez tzw. dermatofity, rzadziej grzyby z rodzaju Candida (drożdżaki) bądź pleśniowce. Przebarwienia, zgrubienia i łamliwość paznokci są objawami grzybicy paznokci, ale również innych chorób skóry i paznokci, dlatego w przypadku zaobserwowania takich zmian należy pójść do dermatologa.
Grzybica paznokci – przyczyny
Grzybica paznokci zazwyczaj pojawia się po zakażeniu grzybicą stóp. Według badań, grzybica stóp dotyka aż 42 proc. ludzi, a grzybica paznokci – 21 proc. Częściej występuje u mężczyzn (za wyjątkiem kandydozy), rzadko u dzieci, natomiast bardzo często u osób starszych. Schorzenie to dotyka w równym stopniu przedstawicieli wszystkich ras. Najczęściej w klimacie umiarkowanym grzybica paznokci spowodowana jest przez dermatofity, tj. Trichophyton rubrum (70 proc. przypadków grzybicy paznokci), Trichophyton mentagrophytes (20 proc. wszystkich przypadków grzybicy paznokci), Trichophyton interdigitale, Epidermophyton floccosum, Trichophyton violaceum, Microsporum gypseum, Trichophyton tonsurans, Trichophyton soudanense i Trichophyton verrucosum. Na świecie notuje się coraz więcej przypadków zakażeń grzybami z innych rodzajów niż dermatofity i drożdżaki, jak Fusarium spp., Scopulariopsis brevicaulis, Aspergillus spp. W niektórych krajach te ostatnie są odpowiedzialne nawet za 15 proc. przypadków grzybic paznokci.
Do zakażenia grzybicą paznokci może dojść np.:
•na basenie,
•w saunie,
•przez noszenie cudzych butów lub skarpet,
•przez używanie cudzych przyborów do manikiuru.
Zarówno grzybica paznokci dłoni, jak i stóp może być spowodowana przez choroby ogólnoustrojowe:
•cukrzyca,
•otyłość,
•niedokrwistość,
•zaburzenia hormonalne,
•zaburzenia żołądkowo-jelitowe,
•choroby układu odpornościowego,
•choroby układu krążenia,
•przyjmowanie sterydów,
•chemioterapia,
•długie zażywanie antybiotyków.
Do grzybicy paznokci u nóg to choroba, którą usposabia ucisk mechaniczny, np. spowodowany przez ciasne obuwie. Jednak tego typu choroby paznokci u stóp są zarówno źródłem zakażenia dla innych osób, jak i stałym źródłem samozakażenia u chorej na grzybicę paznokci osoby. Dodatkowo, wilgotne i ciepłe środowisko to idealne warunki dla rozwoju grzybicy paznokci. Zapewniamy je grzybom niedokładnym wycieraniem stóp po umyciu, nieprzewiewnym i ciasnym obuwiem, a także skarpetami z tworzyw sztucznych.
Grzybica paznokci – charakterystyka
Grzyby, które powodują grzybicę stóp, mogą dostać się pod skórę i do paznokcia, jeśli paznokieć zostanie uszkodzony. Może to być skaleczenie lub zbyt krótkie obcięcie albo niewłaściwa pielęgnacja paznokcia. Grzybica paznokci dłoni i stóp z reguły atakuje osłabione paznokcie, a osłabiamy je także poprzez stosowanie lakieru do paznokci i tipsów. Ponadto, niektóre osoby są predysponowane do grzybicy paznokci z powodu istniejących u nich różnych schorzeń. Jednym z nich są zaburzenia odporności (stany immunosupresji), związane np. z zakażeniem HIV bądź przewlekłym leczeniem lekami immunosupresyjnymi po przeszczepieniu narządu czy w niektórych chorobach autoimmunologicznych. Kolejną grupą problemów związanych ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia grzybicy paznokci dłoni i stóp są zaburzenia hormonalne (choroba lub zespół Cushinga , niedoczynność tarczycy i inne).
Grzybica paznokci – typy grzybic
Rozróżnia się cztery podstawowe typy grzybicy paznokci, zależnie od tego, która część paznokcia jest dotknięta. Najczęstszy typ grzybicy paznokci dotyka dalszej (dystalnej) części paznokcia, łącznie z obrąbkiem naskórkowym podpaznokciowym, czyli naskórkiem znajdującym się z przodu, pod płytką paznokciową. Co ciekawe, grzybica paznokci może na początku przebiegać bezobjawowo; w tych przypadkach występuje tylko zwiększona łamliwość i nieznaczne przebarwienia płytki paznokciowej. Dopiero po jakimś czasie zaczynają się pojawiać charakterystyczne, nasilone nieprawidłowości w wyglądzie paznokcia.
Grzybica paznokci – objawy
Objawy grzybicy paznokci to przede wszystkim zmiany na paznokciach, szczególnie w początkowych fazach rozwoju choroby. Pierwsze zmiany pojawiają się zwykle na wolnym brzegu (z przodu) płytki paznokciowej bądź też po jej bokach. Przy większym zaawansowaniu grzybicy paznokci dochodzić może dodatkowo do problemów z aktywnością fizyczną (np. ćwiczeniami), a nawet chodzeniem czy staniem. Pacjenci zgłaszają wtedy parestezje (drętwienia), ból, dyskomfort, utratę sprawności fizycznej. Do charakterystycznych zmian w obrębie paznokci w przebiegu grzybicy paznokci należą:
•przebarwienia – białe, żółte, brązowe, zielonkawe, szare paznokcie,
•łuszczenie i rozwarstwianie płytki paznokcia, wyraźnie zwiększona jej łamliwość,
•pobruzdowanie płytek paznokciowych,
•zgrubienie płytki paznokciowej będące objawem nadmiernego rogowacenia,
•nieprzyjemny zapach stóp.
Objawy grzybicy paznokci mogą być przeróżne. U dwóch różnych osób zakażenie tym samym gatunkiem grzyba będzie więc powodowało zupełnie różne zmiany na paznokciach. Nieco odmienny charakter może mieć grzybica paznokci paluchów (największych palców stóp). Może ona być wywołana przez tzw. pleśniowce. Jest to forma grzybicy paznokci występująca często u ludzi starszych i związana z zaburzeniami ukrwienia paznokcia (zaburzenia troficzne). Płytki paznokciowe paluchów są zgrubiałe, zniekształcone, w kolorze żółtozielonym, pod płytkami zaś występuje znaczne zgrubienie naskórka. Zazwyczaj nieleczona grzybica paznokci trwa wiele lat. Niestety, nawet przy prawidłowym i długotrwałym leczeniu grzybica paznokci ma skłonność do nawracania.
Grzybica paznokci – leczenie
Leczenie grzybicy paznokci jest nieodzowne. Pozostawienie grzybicy paznokci nieleczonej prowadzi do przewlekłego i postępującego przebiegu choroby. Nie występuje samowyleczenie przy grzybicy paznokci. Dlatego zawsze w przypadku pojawienia się podejrzanych zmian w obrębie paznokci rąk czy stóp należy umówić się na wizytę u lekarza dermatologa. Nawet jeśli okaże się, że przyczyną wystąpienia nieprawidłowości nie jest zakażenie grzybicze, tylko dermatolog będzie w stanie ocenić, jaka choroba nas nęka. Niestety leczenie grzybicy paznokci jest uciążliwe i często nieskuteczne. Dzieje się tak dlatego, że zniechęcony chory po prostu przestaje stosować przepisane mu leki. Kuracja, aby była skuteczna, powinna trwać kilka miesięcy, także po ustąpieniu objawów. Dla osób, które problem grzybicy stóp i paznokci zaczyna przytłaczać, idealnym wsparciem jest forum o grzybicy paznokci. Na forum grzybica paznokci nie jest już tematem wstydliwym, bo dotyczy każdego uczestnika dyskusji. Dlatego forum o grzybicy paznokci daje nie tylko wsparcie, ale też wiedzę o skuteczności metod leczenia. W początkowych etapach grzybicy paznokci, kiedy zmiany na paznokciach są niewielkie, wystarczą maści grzybobójcze. Przy zaawansowanej grzybicy paznokci zazwyczaj stosuje się leki doustne. Nawroty grzybicy są dość częste, dlatego po wyleczeniu należy stosować się do zaleceń dermatologa i dbać o higienę stóp. Wiele osób rezygnuje z leczenia od razu po ustąpieniu objawów grzybicy paznokci, co jest błędem. Doprowadzi to do nawrotu i konieczności przeprowadzenia leczenia od początku.
